Wat er ook veranderde en verdween in Loosduinen, de plek waar ooit het Loosduinse hart begon te kloppen is bewaard gebleven. De Abdijkerk, de Korenmolen en het Museum zijn zelfs volop in gebruik. Al 800 jaar geleden liet graaf Floris III hier de villa-boerderij ‘Losdun’ bouwen. Even later in 1230 stichtten graaf Floris IV en gravin Machteld het Cisterciënzer nonnenklooster met een kapel erbij die later de Abdijkerk zou worden. Dit Rijksmonument is hiermee het oudste gebouw van Den Haag, dus nog ouder dan de Ridderzaal.
Rondom het klooster vestigden zich boeren, tuinders en ambachtslieden, waarmee het dorp tot leven kwam. In die tijd wenste Floris IV zich een ander grafelijk hof, dicht bij bos en viswater. Hij schonk zijn Loosduinse bezittingen aan de adellijke nonnen en kocht een hoeve aan een duinmeer – de huidige Hofvijver. Zijn zoon Rooms-Koning Willem II en kleinzoon Floris V bouwden eraan voort, waarmee deze drie Graven van Holland de initiële stichters van het Binnenhof zijn.
Zijn dochter gravin Margaretha van Henneberg ging anders de geschiedenis in. Volgens de ‘Legende van Loosduinen’ zou zij 365 kinderen hebben gebaard als straf voor het afwijzen van een bedelares die vanwege haar tweeling met twee mannen moest hebben geslapen. Evenals haar moeder Machteld werd Margaretha in de Abdij begraven. Nog eeuwenlang zou de Abdijkerk een bedevaartplaats blijven voor vrouwen die zwanger wilden worden. Zelfs schrijvers als Erasmus en Constantijn Huygens schreven over de legende van 1276. Begin 14de eeuw was het graaf Willem III die welvaart bracht in Loosduinen. Hij schonk het dorp in 1310 de eerste korenmolen, waarna Prins Maurits in 1595 een nieuwe molen liet bouwen om het Loosduinse koren te laten malen. Na de verwoestende storm in 1720 stond een jaar later de molen alweer fier overeind. Loosduiners mogen er trots op zijn dat deze erfgoederen nog altijd in zorgzame handen zijn. De rentmeesters van de Abdijkerk beheren het monument als was het hun eigen woning, het bestuur en het vrijwilligersteam van het museum houden de Loosduinse geschiedenis levend en de molenaars Jan Hirs en Rien Koolstra laten voor ons de wieken weer draaien.
Hof van Loosduinen
Met het plan om het paviljoen ‘Hof van Loosduinen’ op te zetten, precies daar waar het Loosduins hart al honderde jaren klopt, wordt ook het rijke glastuinbouwverleden met exterieur en interieur in ere gehouden. Een intiem gebouw dat het verhaal van het Loosduinse hart vertelt. Een ‘thuis’ waar je graag komt voor je rust of voor elkaar; bij een kop koffie, borreluurtje, een lekkere brunch of lunch – al of niet gecombineerd met gebiedseigen activiteiten. Na de uitgesproken steun van de erfgoedpartners en bewonersverenigingen, de gemeente en de Commissie Loosduinen, wordt nu de tweede oriëntatiefase uitgewerkt, met onderzoek naar een geschikt concept voor de exploitatie van het paviljoen. Met respect voor het cultuurhistorische karakter van het groengebied dient het beheer controleerbaar te zijn binnen een afgewogen kader van uitgangspunten en doelstellingen.
Illustratie: Artist impression ‘Hof van Loosduinen’.
