Het ontstaan van stadsdeel Escamp

In de Vroege IJzertijd (van 800-500 v. Chr.) woonden er al mensen op de locatie waar nu woonwijk Morgenstond is gevestigd. En bij opgravingen zijn indertijd ook restanten uit de Romeinse Tijd (ong. 150 na Chr.) aangetroffen. In een document uit de tijd van Graaf Floris V, die leefde van 1254 tot 1296, komt de naam Escamp voor het eerst in een document voor. In die tijd werd gesproken van Hatscampe en Aetscamp. Het achtervoegsel camp duidt op weiland. En dat klopt want het gebied bestond alleen maar uit weilanden.

Rond 1450 wordt al gesproken over de Oost-Escampsmolen, die ter hoogte van de huidige Erasmusweg en de Loevesteinlaan stond. En de West-Escampsmolen en de Uithofsmolen volgden al gauw daarna. En dat was echt nodig. De molens waren zeer belangrijk; zij zorgden voor de afwatering van het hemelwater. Via sloten werd dat water naar de boezem geleid. De weilanden waren drassig en zompig. De bewoners leefden voornamelijk van de veeteelt en dat was een armoedig bestaan.
De Escamppolder behoorde tot het grondgebied van Loosduinen. Net als de Uithofpolder. Deze twee polders werden in 1971 samengevoegd als Eshofpolder. Een uithof was een agrarisch bedrijf dat meestal behoorde tot een klooster. ‘Onze’ Uithof hoorde waarschijnlijk bij een klooster dat in de bollenstreek lag. Het grondgebied lag geklemd tussen de het oude tracé van de Lozerlaan, de Mientweg en de Wennetjessloot.

Loosduinsevaart
Rond 1500 waren er in de omgeving maar een paar wegen namelijk de Loosduinseweg, de Leyweg, de Lozerlaan, de Houtweg en het Moerpad. Dit waren zandwegen, die ’s winters werden verhard met een beetje koolas. Bovendien woonden er weinig mensen op kleine boerderijen. Later verrezen er grotere boerderijen en buitenplaatsen in het gebied. De boerderijen kregen mooie namen zoals Jacobahoeve, Maasrust en Mientwoning. De buitenplaatsen lagen aan de westelijke kant van de polder en kregen namen als Groenhoven, Vredenburg en Leyenburg. Buitenplaats Leyenburg zou later bewoond worden door de burgemeester van Loosduinen. En met het graven van de Loosduinsevaart langs de Loosduinseweg werd alles tussen de stad Den Haag en het dorp Loosduinen meer toegankelijk. Dat bevorderde de welvaart enigszins.

Stoomgemaal
Bij de Leyweg ter hoogte van de huidige Erasmusweg was tot 1930 nog een tol. Voerlieden en voetgangers moesten geld betalen. Deze tolgelden werden door het Hoogheemraadschap van Delfland gebruikt om de weg te onderhouden.
Bij de Oost-Escampsmolen werd een stoomgemaal gebouwd, dat later zou worden omgebouwd tot een elektrisch gemaal. Als assistentie voor de veldwachters werd de marechausseekazerne aan het begin van de Leyweg neergezet. En het in deze krant eveneens beschreven Zuiderpark werd aangelegd. De eeuwenoude eendenkooi in het huidige Zuiderpark is altijd behouden gebleven en waarschijnlijk een van de oudste van ons land.

Rustenburg Oostbroek en Leyenburg
In 1921 werd het stratenplan van de woonwijk Rustenburg Oostbroek gemaakt. Dit waren de namen twee grote boerderijen die voor nieuwbouw moesten plaatsmaken. Centraal in dit plan stond het scholencomplex met daarbinnen een sportveld.
De gemeenteraad besloot in 1931 naast Rustenburg Oostbroek een nieuw stratenplan te maken. Deze woonwijk zou de naam Zuiderboschoord en Savoy krijgen. Vier jaar later werd begonnen met de aanleg en werd besloten dat de wijk Leyenburg zou heten.

Moerwijk
De straten voor Moerwijk werden gedeeltelijk al in 1932 aangelegd. Maar toen brak de Tweede Wereldoorlog uit en werden alle bouwactiviteiten gestaakt. In 1946 werd de draad in Moerwijk weer dunnetjes opgepakt; er was immers weinig geld. Maar architect Dudok kon zijn bouwplannen voor de ‘toen ‘na-oorlogse wijken weer oppakken.

Morgenstond
De naar de boerderij Morgenstond genoemde woonwijk werd gebouwd van 1950 tot 1959. Door de geboortegolf in ons land moesten de woonblokken van oorspronkelijk twee en drie lagen opgehoogd worden naar vier lagen. Met 9500 woningen werd Morgenstond dichter bebouwd dan oorspronkelijk de bedoeling was. De vier torenflats aan de Dedemsvaartweg werden in 1984 landelijk nieuws. Door de slechte bouwkundige toestand moesten de bewoners hun woningen verlaten. Er waren verhitte discussies over slopen (ofwel kapitaalvernietiging!) of renoveren. In 1989 werden de flats gerenoveerd en en met de nieuwe straatnaam Drentheplantsoen opgeleverd.

Bouwlust en Vrederust
De eerste woningen Bouwlust -ook genoemd naar een boerderij- werden in 1956 gerealiseerd. Maar het vreemde is dat de oudste bouwplannen al dateerden uit 1927. Dat was bouwen midden in de polder, want de andere woonwijken werden naast elkaar aangelegd. De reden hiervan was in de loop der jaren zeven andere bouwplannen werden bekeken.
Eveneens in 1956 werden de tekeningen van woonwijk Vrederust gepresenteerd. Hiervoor moest de in 1593 gebouwd boerderij Vrederust het veld ruimen. “Weg met ons cultureel erfgoed,” moet de toenmalige gemeenteraad gedacht hebben. Waarschijnlijk was de hoeve nog veel ouder, want bij sloop werden heel oude potscherven en zelfs een Romeinse dasspeld gevonden.

Pionierstijd
De beginperiode van de bewoners van de na-oorlogse wijken werd omschreven als een pionierstijd. De woningen stonden er, maar de faciliteiten (winkels en scholen) en de infrastructuur (behoorlijke wegen en voetpaden) moesten nog komen. Er waren houten gebouwen, die als winkel, school en kerk fungeerden. Maar uiteindelijk zou stadsdeel Escamp uitgroeien tot wat het nu is!

Foto: Het Schamppad (in 1928) lag tussen de Leyweg en de huidige Loevesteinlaan. Momenteel loopt hier de Erasmusweg.

Foto Haags Gemeentearchief

1 reactie

  1. Th.Smit

    Onderaan bij deze foto staat geschreven dat het het Schramppad heette…..was dit niet het Zwarte Pad? De boerderij die voor het Oude Gemaal staat, was v.a. 1931 in bezit van mijn grootouders Smit (Leyweg 91). Heb mijn vader altijd gehoord over het Zwarte Pad. Gaarne uw reactie.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.